گیاهان از عناصر مختلفی تغذیه میکنند. همانطور که میدانید عناصر: نیتروژن (با علامت اختصاصی N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) استفاده بیشتری در چرخه تغذیه و زندگی گیاهان دارند. البته از آنجا که عناصر کربن و اکسیژن به وفور در هوا وجود دارند و عناصر پرمصرف و کم‌مصرف دیگر از منابع دیگر جذب میشوند. سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به عنوان عناصر کلیدی در تغذیه گیاهان مطرح شده و ممکن است این سوءتفاهم پیش آید که این عناصر به تنهایی کافی هستند ولی اینطور نیست و حتی کمبود یک عنصر بسیار کم مصرف با وجود فراوانی تمام عناصر دیگر ممکن است به زردی و پژمردگی گیاه منجر شود.
همانطور که عرض کردیم این سه عنصر به عنوان عناصر کلیدی در تغذیه گیاهان مطرح هستند. و به همین دلیل اصطلاح NPK و کودهای ان‌پ‌کا به وفور استفاده میشود. برای اطلاع بیشتر در مورد عناصر کم‌مصرف و پرمصرف لطفا به مطلب «عناصر شیمیایی و اثرات کمبود آنها روی گیاهان» مراجعه فرمایید.
کود کامل:
به کودهایی که دارای هر سه عنصر N , P , K باشند کودهای کامل گفته میشود. این کودها اغلب با فرمولهای پیچیده‌تری تولید میشوند و حاوی تعداد بیشتری عنصر (در ترکیبهای شیمایی مختلف) هستند و سعی میکنند از تمام تقریبا 16 عنصر شناخته شده موثر در تغذیه گیاهان در ترکیب خودشان داشته باشند.
در کودهای کامل به ترتیب درصد وجود هر عنصر ذکر میشود. مثلا در کود 20+20+20 از هر سه عنصر به اندازه مساوی (حدود بیست درصد) در آن کود استفاده شده است. مابقی ترکیب سایر عناصر پرمصرف و کم‌مصرف است.
حال اکر کودی به کد 12.12.36 بسته بندی شده‌باشد از سمت چپ 12 درصد نیتروژن، 12 درصد فسفر و 36 درصد پتاسیم دارد. مابقی درصد تشکیل دهنده کود بستگی به شرکت تولید کننده و موارد مصرف کود دارد ولی اغلب از عناصر کم‌مصرف نیز در این کودها استفاده میشود که با علامتی مانند micro یا TE نشان داده میشود.
کودهای شیمایی و طبیعی تفاوتی در نوع عناصر درون‌شان ندارند ولی فرمول شیمیایی ترکیبهای شیمایی (مانند اینکه مقدار نیتروژن موجود در کود به صورت NH4 یا NH3 منفی یا مثبت باشد یا در سایر ترکیبهای احتمالی باشد) و منشاء عناصر (معدنی یا آلی) متفاوت خواهد بود. به همین دلیل کودهای طبیعی (کمپوستها و کودهای حیوانی و …) را نیز میتوان با این کدها علامت گذاری کرد ولی نیاز به تجزیه و آنالیز شیمیایی دارد. معمولا کودهای طبیعی درصد NPK کمی دارند. (مثلا حداکثر 10 درصد از هرکدام).
